Okb Nasıl Tedavi Edilir
Obsesif Kompülsif Bozukluk Nasıl Tedavi Edilir?
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Nedir, Nasıl Tedavi Edilir? Sorularına bu yazıda cevap vermeye çalışalım.Obsesif – Kompulsif Bozukluk (OKB) toplumun yaklaşık yüzde 2’sini etkileyen, “takıntı hastalığı” gibi isimlerle de bilinen ve çoğu zaman depresyonla birlikte seyreden bir psikolojik rahatsızlıktır. Obsesif – Kompulsif Bozukluğu (OKB) olan çocuklar ve yetişkinlerde istenmeyen ama zihinden kolayca uzaklaştırılamayan düşünceler (obsesyonlar) ile bu düşüncelerin yarattığı rahatsızlığı yatıştırmak için tekrar tekrar yapılan ritüel eylemler ve rutinler (kompulsiyonlar) görülür. DSM-5’te belirlenmiş kriterlere göre obsesyon ve/ya kompulsiyonlar kişinin günlük yaşamında aksamalara neden oluyorsa, kişinin işlevselliğini etkiliyorsa ve günde 1 saatten daha uzun süre vaktini alıyorsa kişide “Obsesif Kompulsif Bozukluk” olduğu düşünülür. Obsesif – Kompulsif Bozuklukluğunuz varsa yalnız olmadığınızı bilin. Cinsiyet, yaş, köken, sosyoekonomik durum ayırt etmeksizin milyonlarca kişide Obsesif – Kompulsif Bozukluğa rastlanmaktadır.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavi Edilebilir mi?
Obsesif – Kompulsif Bozukluk yaygın görülen ve kronik seyreden ama tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır. Sizde ya da bir yakınınızda “Obsesif Kompulsif Bozukluk” olabileceğini düşünüyorsanız belirtiler kronikleşmeden önce bir uzmana başvurmaktan çekinmeyin, tedavi edilmezse OKB gitgide ilerleyen ve kişinin hayatını sekteye uğratan bir seyir gösterebilir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Nasıl Tedavi Edilir?
Obsesif Kompulsif Bozukluğun erken teşhisi ve tedavisi; hem iyileşme için hem de madde kötüye kulanım bozukluğu, depresyon ve birlikte seyredebilecek diğer rahatsızlıkların önlenebilmesi için kritiktir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk terapi, ilaç ya da ikisinin bir kombinasyonuyla etkili şekilde tedavi edilebilir. Obsesif Kompulsif Bozukluk için etkisi bilimsel olarak kanıtlanmış tedavi yaklaşımları; “Maruz Bırakma ve Tepki Önleme” müdahalesiyle Bilişsel – Davranışçı Terapi’yi (BDT) ve ilaç kullanımını içermektedir.
Obsesif Kompulsif Bozukluğu olan 10 kişiden 7’si Maruz Bırakma ve Tepki Önleme terapisinden ve/veya ilaç tedavisinden fayda görmektedir.
(The International OCD Foundation, https://iocdf.org/about-ocd/treatment/meds/)
Tedaviye başvuranların yaklaşık %50’si ilaç kullanılmadan Davranışçı Terapi’den fayda görebilmektedir. Terapiden 6 ay ya da 3 veya daha fazla yıl sonra yapılan takiplerde bu kişilerin yaklaşık %75’inin daha iyi olduğu ya da iyileştiği bulunmuştur.
(http://ocd.stanford.edu/treatment/psychotherapy.html)
Buna ek olarak, “Maruz Bırakma ve Tepki Önleme”nin etkinliğinin bir ilaçla karşılaştırıldığı bir araştırmada “Maruz Bırakma ve Tepki Önleme”nin daha etkili olduğu bulunmuştur. Bu nedenle eğer mümkünse “Maruz Bırakma ve Tepki Önleme” hafif ve orta şiddetteki semptomların tedavisinde öncelikli olarak önerilmektedir.
(Foa EB, Liebowitz MR, Kozak MJ. Randomized, Placebo-Controlled Trial of Exposure and Ritual Prevention, Clomipramine, and Their Combination in the Treatment of Obsessive-Compulsive Disorder. Am J Psychiatry. 2005;162:151–61. doi: 10.1176/appi.ajp.162.1.151.)
İlaç tedavisi, hekimin uygun gördüğü SSRI ya da SNRI gibi bir antidepresan ile olabilir. Bu ilaçlar hemen etki etmeyebilir, semptomlarda azalmayı sağlamalarından önce haftalar geçebilir.
İlaçlar genellikle kişi Obsesif – Kompulsif Bozukluğu sadece terapiyle götürebilecek duruma gelene kadar geçici süreyle kullanılır.
(Relief from OCD, https://adaa.org/sites/default/files/Relief-from-OCD.pdf)
Verilen ilacın klinik olarak anlamlı bir etkisi olup olmadığının anlaşılabilmesi için rahatlıkla tolere edilebilen dozda 10-12 haftalık bir deneme süresi gerekmektedir. Bu 10-12 haftanın ardından kişilerin yaklaşık %60’ında semptomlar %40 oranında azalmaktadır. Tüm semptomların kaybolması nadiren görülür.
(http://ocd.stanford.edu/treatment/psychotherapy.html)
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Tedavisinde Bilişsel – Davranışçı Terapi
Bilişsel Davranışçı Terapi kişinin düşüncelerini ve davranışlarını değiştirmek için iki bilimsel tekniği kullanan bir yaklaşımdır: Maruz Bırakma ve Tepki Önleme (ERP) ve Bilişsel Terapi. Bilişsel – Davranışçı Terapi, bu alanda ilgili eğitimi almış bir terapist tarafından yapılmalıdır.
Bilişsel Davranışçı Terapi, Harvard Medical School ve Mayo Clinic gibi kurumlar tarafından da tavsiye edilen bir yaklaşımdır. Bazı araştırmalar Bilişsel – Davranışçı Terapi sürecini tamamlayan kişilerin %85’inde Obsesif Kompulsif Bozukluk semptomlarda belirgin bir azalma olduğunu göstermektedir.
(BeyondOCD, http://beyondocd.org/ocd-facts)
Yapılan bir araştırmada OKB tedavisinde “Maruz Bırakma ve Tepki Önleme”nin etkinliği yaklaşık %86 olarak bulunmuştur.
(Foa, E. B., Liebowitz, M. R., Kozak, M. J., Davies, S., Campeas, R., Franklin, M. E., … & Simpson, H. B. (2005). Randomized, placebo-controlled trial of exposure and ritual prevention, clomipramine, and their combination in the treatment of obsessive-compulsive disorder. American Journal of Psychiatry, 162(1), 151-161.)
Bilişsel Davranışçı Terapi çoğunlukla haftada bir olmak üzere terapistin ofisinde yapılır. Obsesif – Kompulsif Bozukluk çok şiddetli ise, daha sık seanslara ihtiyaç olabilir. Maruz Bırakma ve Tepki Önleme müdahalesi eğitimi almış olan bir terapist bulmanız önemlidir. Eğer terapistiniz sizi ofisteki seanslar sırasında maruz kalma egzersizlerine katılmaya teşvik ediyorsa iyiye işarettir. Terapinin nihai amacı, bu maruz kalmayı gerçek dünyaya da (kompulsiyonlarınıza karşı koyabileceğiniz ve belirsizlikten korkmak yerine onu kucaklayabileceğiniz yere) taşıyabilmektir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Tedavisinde EMDR Terapisi
EMDR Terapisi, yani Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme, zorlu deneyimlerin neden olduğu semptomlarda düzelme sağlayan ve duygusal acıyı azaltan bir psikoterapi yaklaşımıdır. Araştırmalar birçok kişide EMDR terapisi kullanılarak eskiden fark yaratması yıllar süren psikoterapinin faydalarının kısa sürede görülebileceğine işaret etmektedir.
Bazı kişiler, Obsesif- Kompulsif Bozukluğun tedavisi için uzun süreli terapiye sıcak bakmayabilir ya da böyle bir terapi onlar için yeterince etkili sonuçlar vermeyebilir. Bu gibi durumlarda EMDR terapisi oldukça yardımcı olabilir. EMDR teknikleriyle kişinin obsesyonlarına karşı duyarsızlaştırma yapıldıkça bu obsesyonlar zamanla zayıflayıp ortadan kalkabilirler.
“EMDR’ın Obsesif – Kompulsif Bozukluğun tedavisindeki etkinliğine ilişkin bir çalışma, semptomlarda %70 oranında bir azalma olduğunu göstermektedir. Tedavi sonrasında ve takip seanslarında tüm hastalarda anlamlı bir iyileşme görülmüştür.”
(Marr, J. (2012). EMDR treatment of obsessive-compulsive disorder: Preliminary research. Journal of EMDR Practice and Research, 6(1), 2-15.)
Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme Terapisi EMDR Nasıl Uygulanır
EMDR Terapisi hangi sorunlarda Kullanılır
Yararlanılan Kaynaklar:
– Obsessive-Compulsive Disorder
(ADAA, https://adaa.org/sites/default/files/OCD_brochure_rev.2014.pdf)
– Treatments for OCD
(ADAA, https://adaa.org/understanding-anxiety/obsessive-compulsive-disorder-ocd/treatments-for-ocd )
– Relief from OCD
(BeyondOCD, https://adaa.org/sites/default/files/Relief-from-OCD.pdf )
Çeviren: Psk. Büşra Beşli
