Majör Depresyon ve Ergenlik

Majör Depresyon ve Ergenlik

Ergenlik; gençlerin birçok değişimle ve zorlukla karşılaştığı, kim olduklarını ve nereye ait olduklarını sorguladıkları ve hormonal değişikliklere ayak uydurmaya çalıştıkları bir dönemdir. Birçok genç bu dönemde kendini bazen mutsuz ve yalnız hissedebilir ancak ergenlik dönemi depresyonu bundan çok daha fazlasıdır. Ergenlik dönemi depresyonu bir zayıflık göstergesi ya da iradeyle aşılabilecek bir sorun değildir. Ergenlik dönemi depresyonu; gencin süreğen bir mutsuzluk duygusu hissettiği ve hayatındaki aktivitelere karşı ilgisini kaybettiği çok ciddi bir ruh sağlığı problemidir, öyle ki gencin nasıl düşündüğü, hissettiği ve davrandığı da bu durumdan etkilenmektedir.

İstatistikler; gençlerin yaklaşık %15’inin depresyonun bazı belirtilerini gösterdiklerini ve yaklaşık %5’inin majör depresyon geçirdiğini ortaya koymaktadır. Depresyon; cinsiyet, yaş ve sosyoekonomik durum ayırt etmeksizin her gençte görülebilmektedir. Birçok kişi için depresyonun tedavisi mümkündür ve tedaviye başvuranların neredeyse %80’inde yaklaşık bir ay içinde semptomlarda iyileşme görülür ancak yüksek başarı oranlarına rağmen depresyonu olanların yarısından fazlası tedaviye başvurmamakta ya da uygun bir tedavi görmemektedir. Oysa erken ve uygun müdahalede bulunmak, gençlerin yıllarca mutsuz olmasını ve sorunlarının kronikleşmesini önleyebilir.

Gençlerde Majör Depresyon Nedenleri Nelerdir?

Birçok psikolojik, biyolojik, genetik ve çevresel faktörün gençlerde depresyonun ortaya çıkmasında etkili olduğu düşünülmektedir.

Özgüveni düşük ve stresle başa çıkmak konusunda kendini çaresiz hisseden ya da genellikle karamsar olan gençlerde diğer gençlere kıyasla depresyona daha çok rastlanmaktadır. Olumsuz beden algısı ve kendini kıyasıya eleştirmeye yatkınlık da önemli psikolojik risk faktörlerinden bazılarıdır. Klinik düzeyde kaygı problemleri olan gençler, depresyon için yüksek risk grubunda yer almaktadır. Ayrıca hormonal dalgalanma gibi bedensel değişimlerin gençlerde yarattığı stres de depresyonla ilişkili olabilir. Depresif belirtilerin ortaya çıkmasıyla ilişkili biyolojik faktörlerin başında ise serotonin düzeyindeki düşüş ve beynin bazı bölgelerinin aktivitelerindeki artış gelmektedir. Bununla birlikte, depresyonun ortaya çıkmasında genetik faktörlerin de rol aldığı düşünülmektedir. Depresif bir ebeveyni olan gençlerde depresyonun ortaya çıkma olasılığı diğerlerine kıyasla yaklaşık dört kat daha fazladır. İhmale ya da istismara maruz bırakılmak, bir travma geçirmek ve kayıp yaşamak depresyon riskini artıran diğer faktörlerdir. Bunlara ek olarak depresyonla ilişkili olabilecek diğer faktörlerden bazıları ise aile hayatındaki sorunlar, okulda yaşanan problemler ve akran ilişkilerindeki çatışmalardır. Geçmişte tıbbi problemler yaşayan ya da mevcut bir tıbbi rahatsızlığı olan gençler depresyon açısından artan riske sahiptir.

Gençlerde Majör Depresyon Belirtileri Nelerdir?

Majör depresyon geçiren gençler; kendilerini mutsuz ve değersiz hissedebilirler, günlük aktivitelere daha az ilgi duyabilir ve bu aktivitelerden zevk alamayabilirler, yorgunluk ve uyku problemleri gibi fiziksel şikâyetler yaşayabilirler. Gençlerde yaygın görülen depresyon belirtilerinden bazıları şunlardır:

Mutsuzluk ya da umutsuzluk

Değersizlik ya da suçluluk hisleri

Karamsarlık

Ağlamaklı olmak ya da sık sık ağlamak

Aileden ve arkadaşlardan uzaklaşmak

Önceden ilgi duyulan aktivitelere ilginin azalması

Dış görünüme eskisi kadar özen göstermeme

Motivasyon eksikliği

Enerji eksikliği, yorgunluk ve bitkinlik

Bedensel hareketlerde yavaşlık

Açıklanamayan ağrılar ve acı hisleri

İştahta değişiklikler

Uykuya dalmada ve uyumakta güçlükler ya da çok fazla uyuma

Geçmişteki hatalara takılı kalma ve kendini suçlama

Eleştirilmeye ve reddedilmeye karşı aşırı hassasiyet

Konsantrasyon problemleri

Karar almada zorluklar

Akademik performansta düşüş

Öfke ya da karşıtlık

Riskli davranışlarda artış

Kendine zarar verme davranışlarında artış

Ölüm ya da intihar düşünceleri

Gençlerde Majör Depresyonun Etkileri Nelerdir?

Ergenlikteki majör depresyon tedavi edilmediği takdirde gencin o anki ve ileriki hayatında birçok olumsuzluğa neden olabilir. Depresif gençler zamanla ailelerinden ve arkadaşlarından uzaklaşırlar, sosyal ilişkileri zarar görür ve kendilerini yalnız hissederler. Depresif gençlerin fiziksel rahatsızlıklara daha sık yakalanırlar. Majör depresyona bağlı olarak gençlerde akademik performansta düşüş ve hatta okulu bırakma görülebilir. Alkol ve/ya madde kullanımına yönelebilirler. Majör Depresyonları tedavi edilmemiş gençlerin riskli cinsel davranışlarda bulundukları, cinsel yolla bulaşan hastalık risklerinin ve hamilelik oranlarının yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Tedavi edilmemiş Majör Depresyon intiharın bir numaralı nedenidir ve genç ölümlerinin arkasındaki üçüncü büyük faktördür.

Gençlerde Majör Depresyon ile Birlikte Seyreden Diğer Problemler Nelerdir?

Ergenlerde görülen Majör Depresyona çoğu zaman başka rahatsızlıklar eşlik edebilir. Majör Depresyonla birlikte seyreden rahatsızlıkların başında kaygı bozuklukları, yeme bozuklukları, alkol ve madde bağımlılığı, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu gelmektedir. Depresyon ve kaygı bozuklukları; çocuk ve ergenlerde genellikle eş zamanlı ya da birbirini takip ederek birlikte seyretmektedir ve bunların birlikte görüldüğü gençlerde intihara teşebbüs riski artmaktadır. Depresyondaki gençlerin %30’unda ayrıca madde kötüye kullanımı problemlerinin başladığı görülmektedir.

Çocuğunuz Majör Depresyon Geçiriyor mu?

Ergenler kendi duygularını her zaman anlayıp yeterince iyi bir şekilde ifade edemeyebilirler. Anlaşılmama ya da yargılanma endişesi nedeniyle çocuğunuz nasıl hissettiği hakkında konuşmaktan çekiniyor ve daha da içine kapanıyor olabilir. Bu nedenle sizin çocuğunuzdaki değişimleri takip etmeniz oldukça önemlidir. Çocuğunuz majör depresyon geçiriyorsa onda yoğun bir mutsuzluğa, umutsuzluğa ve öfkeye eşlik eden çeşitli belirtiler görebilirsiniz. Birçok isyankâr, sorumsuz ve tehlikeli davranış depresyona işaret eden önemli belirtilerdir.

Çocuğunuz iki haftadan daha uzun bir süredir

Sosyal etkileşimden kaçınıyorsa

Sizden ya da arkadaşlarından uzaklaştıysa

Kendini çirkin, değersiz ya da yetersiz hissediyorsa

Mutsuz ve umutsuzsa

Hayatı boş ve anlamsız buluyorsa

Eleştiriye karşı çok hassassa

Derslere eskisi kadar katılmıyorsa

Notlarında düşüş varsa

Uyku problemleri yaşıyorsa

Eskisinden daha isyankarsa

Hızlı araba kullanmak, tanımadığı kişilerle birlikte olmak gibi riskli davranışlarda bulunuyorsa

Çoğunlukla öfkeli ve aşırı tepkili ise

Evden kaçtıysa ya da kaçmaktan bahsediyorsa

Aşırı alkol tüketiyorsa

Ölümle ilgili düşüncelerle meşgulse

çocuğunuzda Majör Depresyon olabilir. Ayrıntılı değerlendirme için bir psikologa, psikolojik danışmana ya da psikiyatriste başvurun ve ebeveyn olarak yapabilecekleriniz hakkında bilgi edinin.

Gençlerde Majör Depresyon Nasıl Tedavi Edilir?

Majör Depresyon çok geçmeden uygun bir yaklaşımla tedavi edilmesi gereken ciddi bir sorundur, tedavi edilmezse hayati tehlikeye yol açacak bir boyuta ulaşabilir. Profesyonel yardım almak Majör Depresyonun atlatılmasında kritik bir rol oynamaktadır. Kimi zaman gençler yardıma ihtiyaç duyduklarının farkına varsalar da tedavi için adım atmaktan çekinebilirler. Çocuğunuzla konuşup onu anlamaya çalışmanız, çocuğunuzu tedavi için teşvik etmeniz gerekebilir. Çocuğunuz için birlikte tedavi seçenekleri bulmanız çocuğunuza onunla ilgilendiğinizi ve yalnız olmadığını hissettirir.

Uygun bir tedaviyle çocuğunuzun depresif belirtilerinde azalma görülebilir ve çocuğunuz gelişimine daha sağlıklı devam edebilir. Tedaviye mümkün olduğunca erken başlamak başarılı bir sonuç almakta etkilidir. Majör Depresyonun tedavisinde etkili yaklaşımların bazıları şunlardır:

Bireysel Terapi

Bireysel Terapi çocuğunuza ona acı veren zorlu durumları ve bunlar karşısında hissettiklerini inceleme imkânı sunar. Bireysel Terapi sayesinde çocuğunuz duygu, düşünce ve davranışlarını daha iyi görüp değerlendirme fırsatı bulabilir.

Bilişsel Davranışçı Terapi

Bilişsel Davranışçı Terapi “şimdi”ye ve sorunları çözmeye odaklı bir yaklaşımdır. Çocuğunuzun olumsuz ya da çarpık düşüncelerini ve bu düşüncelerin davranışlarını nasıl etkilediğini görmesini sağlar. ve depresyona yatkın hale getiren düşünce ve davranış örüntülerini değiştirmesine yardımcı olur. Çocuğunuza problemlerle başa çıkabilmesi için daha etkili stratejiler kazandırır.

Aile Terapisi

Aile yaşamındaki sorunlar çocuğunuzun depresyonuna katkıda bulunuyorsa Aile Terapisi yararlı bir tedavi yaklaşımı olabilir.

İlaç Tedavisi

Orta ve ağır şiddette seyreden depresyonun tedavisinde genellikle psikoterapinin yanında ilaç tedavisi de uygulanır. İlaçlar depresyonun bazı belirtilerini ortadan kaldırır. İlaçları doktorun yönlendirdiği dozda ve düzenli kullanmak dikkat edilmesi gereken bir noktadır.

Depresyon ciddi bir sorundur ve uygun bir yaklaşımla çoğu kişi için tedavisi mümkündür. Çocuğunuzun Majör Depresyon’da olduğunu düşünüyorsanız atmanız gereken ilk adım; belirtilerin klinik açıdan değerlendirilmesi ve tedavi planı oluşturulması için bir psikologa ya da psikiyatriste başvurmaktır.

Yararlanılan Kaynaklar:

– DSM – 5

– Depression Statistics (http://www.dbsalliance.org/site/PageServer?pagename=education_statistics_depression )

– Teen Depression Statistics & Facts (https://www.teenhelp.com/teen-depression/teen-depression-statistics/ )

– Teen Depression (MayoClinic, https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/teen-depression/symptoms-causes/syc-20350985 )