Travma Sonrası Stres Bozukluğu
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Nedir?
Kişinin sosyal, ekonomik, fizik veya ruhsal, zihinsel ve duygusal olarak karşılamaya hazır olmadığı olağandışı ve ani olaylar travmaya neden olurlar. Travma yaratan olayların en önemli özelliği, kişinin olağan başa çıkma becerilerini aşması, kişiye kendini güçsüz ve yetersiz, yaşamı tehlike ve tehdit altında hissettirmesidir. Baş edilmesi çok zor veya imkansız olan yaşantılar travma olarak nitelendirilir. Çocukluk ve ergenlik döneminde ağır ihmal, istismar ve tecavüze maruz kalmak, birinin ölümüne/öldürülmesine tanık olmak, savaşa katılmak, deprem, yangın, sel gibi doğal afetlere tanık olmak, yaşamak, işkence, trafik, uçak vb kazası gibi olaylar travma yaratır.
Travma etkileri akut ve post travmatik olmak üzere iki başlık altında ele alınır.
Akut Travma Etkileri; daha önce herhangi bir ruhsal bozukluğu olmayan bir kişinin, olağandışı, ağır bir fiziksel, ruhsal yada sosyal var olma hallerini tehlikeye atan ya da tehdit eden ani, örseleyici, sarsıcı bir olay ya da durumdan kaynaklanır. Doğanın ya da insanların neden olduğu felaketlere maruz kalma, sevdiklerini kaybetme, işin, malını, aniden kaybetme, ani saldırıya vb maruz kalma sonrası akut stres tepkileri ortaya çıkabilir.
Akut stres tepkisinin tipik belirtileri; başlangıçta dikkatini toplayamama, şaşkınlık, sersemlik, uyarıları anlamlandırma güçlüğü ve yönelimin bozulmasıdır. Bazen aşırı telaş bazen de donup kalma tepkileri gözlenebilir. Belirtiler olayı izleyen ilk günlerde ve sonraki hafta içinde kaybolur.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) ya da Post Travmatik Stres Bozukluğunda( PTSD) ise; Olayın üzerinden iki haftadan uzun zaman geçmiş olmasına rağmen kişi üzerindeki etkileri hala devam etmektedir.
Uyku bozukluğu, uykusuzluk, ansızın uyanma, uykuya dalma güçlüğü, uyumak istememek en önemli belirtilerdendir.
Travmatik olay, sanki yeniden yaşanıyormuşcasına davranma ya da hissetme,
Olayı hatırlatacak biçimde sık sık rüya görme, gece kabusları veya korkutucu rüyalar görme,
Flash Back denen, uyanıkken sanki olay o anda şimdi tekrar oluyormuş gibi algılama ve yaşama,
Travma ile ilgili aktivitelerden, yerlerden, düşüncelerden, hislerden ve konuşmalardan kaçış,
Kendini insanlardan kopmuş ve uzak hissetmek, içe çekilmek,
İlgi azlığı ve kısıtlanmış duygular,
Sinirlilik, öfke nöbetleri, konsantrasyon güçlükleri,
Çabuk irkilme, ani beklenmedik tepkiler verme,
En önemli belirtilerdir.
Bu belirtilerin 1 aydan daha uzun sürmesi söz konusudur.
Travma Sonrası Stres Bozukluğunda Etkili Terapiler Nelerdir?
Travma Odaklı Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT),
Sistematik Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve yeniden İşleme Terapisi (EMDR)
Kabul Ve Kararlılık (ACT) Terapileri,
Psikodrama,
Sanat Terapisi,
Oyun Terapileri,
sisteme müdahale etmeye yönelik travma odaklı aile terapileri, çözüm odaklı terapiler kullanılmaktadır.
Travma terapisi/psikolojik danışmanlık, EMDR terapisi hakkında ayrıntılı bilgi için:
